พระพรหม 4 หน้า ความหมายที่เป็นมงคลในการตั้งศาลในสถานที่สำคัญต่างๆ

ศาลพระพรหมในไทย มักจะมีให้เห็นเป็นเรื่องปกติ เนื่องจากการนับถือพระพรหมของชาวฮินดูส่งอิทธิพลมาถึงชาวพุทธ ในไทยเราก็มีความนิยมในการกราบไหว้ขอพรจากพระพรหมกันเรื่อยมา พระพรหม 4 หน้า มีความหมายมงคลอย่างไร ทำไมคนถึงนิยมตั้งศาลพระพรหมเพื่อกราบไหว้ขอพร ในบทความนี้มีคำตอบ

พระพรหมคือใคร?

พระพรหมเป็นเทพตามความเชื่อตามศาสนาพราหมณ์-ฮินดู เป็น1 ใน 3 มหาเทพ ที่เรียกว่า ตรีมูรติ ซึ่งประกอบด้วยพระนารายณ์ พระอิศวร และพระพรหม ซึ่งเชื่อกันว่าพระพรหมเป็นเทพที่มีคุณธรรมสูงสุด เปี่ยมไปด้วยหลักพรหมวิหาร 4 ตามความเชื่อของพราหมณ์-ฮินดู เชื่อว่าพระพรหม กับพระสรัสวดี(พระมเหสี) ได้ทรงช่วยกันสร้างสรรพสิ่งทั้งหลายให้เกิดขึ้นในโลก มีตำนานเล่าขานมากมาย เช่น ตำนานการกำเนิดโลก ตำนานการกำเนิดมนุษย์ และตำนานการกำเนิดพระเวท  ชาวฮินดูนับถือพระพรหมเป็นเทพเจ้าสูงสุด มีการบูชาพระพรหมเพื่อขอพรต่างๆกันเรื่อยมา

ความหมายของพระพรหม

ความเชื่อที่ว่าพระพรหมเป็นเทพที่มีคุณธรรมสูงสุด เปี่ยมไปด้วยหลักพรหมวิหาร 4 คือ เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา ที่เป็นหลักธรรมให้ตนดำรงชีวิตได้อย่างประเสริฐและบริสุทธิ์เฉกเช่นพรหม ซึ่งคำว่า “พรหม” หมายถึง ความเจริญ ความเบิกบาน ในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และพุทธศาสนา จึงมีจะปรากฏคำว่า “พรหม” ประกอบคำศัพท์ต่างๆ เช่น พรหมจรรย์, พรหมบุตรเป็นต้น

 

การตั้งศาลพระพรหม

การนับถือพระพรหมของชาวฮินดูส่งอิทธิพลมาถึงชาวพุทธ ในไทยเราก็มีความนิยมไหว้พระพรหม เห็นจากการตั้งศาลพระพรหมตามที่ต่างๆ และคนนิยมไปกราบไหว้ขอพร ซึ่งศาลพระพรหมจะมีลักษณะแตกต่างจากศาลเจ้าที่คือ ศาลพระพรหมต้องใช้เทวาลัยที่เปิดออกทั้ง 4 ทิศ เนื่องจากลักษณะของพระพรหมมีทั้งหมด 4 หน้า

หลักการตั้งศาลพระพรหม

การตั้งศาลพระพรหมมีหลักปฏิบัติที่ควรทำคล้ายกับการตั้งศาลอื่นๆ ควรยึดถือและทำตาม ดังนี้

• ก่อนจะทำการตั้งศาลควรเชิญพราหมณ์มาดูสถานที่และฤกษ์ยามในการตั้งศาลก่อน
• บริเวณที่ตั้งศาลควรเป็นพื้นดิน และทำการยกพื้นสูงขึ้นมาเล็กน้อย 1 คืบ (หากบริเวณบ้านไม่มีพื้นดินที่เหมาะที่ควร สามารถตั้งศาลบนชั้นดาดฟ้าได้)
• บริเวณที่ตั้งศาลควรเป็นจุดที่ไม่มีเงาของบ้านทอดลงมาทับ ดังนั้นควรตั้งศาลห่างออกมาจากตัวบ้าน ไม่ติดตัวบ้านจนเกินไป
• ควรตั้งศาลให้ห่างจากรั้วหรือกำแพงอย่างน้อย 1 เมตร 
• บริเวณที่ตั้งศาลควรอยู่ห่างจาก พื้นที่รกร้าง ห้องน้ำ ที่ทิ้งขยะ เพราะเชื่อว่าเป็นสิ่งอัปมงคล ไม่ควรนำมาอยู่ใกล้เทพ
• ความสูงของศาล ควรสูงเหนือระดับสายตาของเจ้าบ้านขึ้นไปเล็กน้อย
• ไม่ควรตั้งศาลให้หันหน้าตรงกับประตูด้านหน้าบ้าน 
• ควรเลือกใช้เทวาลัยที่เปิดออกทั้ง 4 ทิศ 

ขั้นตอนการตั้งศาลพระพรหม

• เตรียมอุปกรณ์ตั้งศาล รวมถึงเครื่องสังเวยให้พร้อม
• เมื่อถึงฤกษ์ตามวันที่กำหนด ให้เชิญพราหมณ์มาทำพิธีวางศิลาฤกษ์ ดอกไม้ 9 สี และไม้มงคล 9 ชนิด
• หลังจากพิธีวางศิลาฤกษ์พราหมณ์จะสวดมนต์ทำพิธี และอัญเชิญองค์พระพรหมขึ้นสู่ศาล
• หลังเสร็จพิธี เจ้าบ้านจะทำการไหว้ และแจกจ่ายอาหารให้กับบริวารที่มาร่วมพิธี

ลักษณะของพระพรหม

พรหมมีทั้งหมด 4 พักตร์ แต่ละพักตร์จะหันไปคนละทิศทั้งหมด 4 ทิศ พระหัตถ์ถือศาสตราวุธ 4 อย่าง ได้แก่ 

• ลูกประคำ หมายถึง การสวดมนต์ภาวนาที่เพื่อแผ่เมตตาไปยังสรรพชีวิต
• ดอกบัว หมายถึง ความสวยงามของธรรมะ พระองค์ทรงสอนให้มนุษย์กระทำในสิ่งที่ดีงามและมีเมตตาต่อผู้อื่นเสมอ
• คัมภีร์ หมายถึง การตั้งตนอยู่ในความดีความชอบ การศึกษาบทสวดและโยคะเพื่อมุ่งตรงสู่พระผู้เป็นเจ้า
• หม้อน้ำ หมายถึง ตัวแทนภาชนะที่นักพรตตวงน้ำจากแม่น้ำคงคาที่ถือเป็นน้ำมนต์บริสุทธิ์ ไปใช้ในพิธีกรรมบูชาเทพต่างๆ

ศาสตราวุธทั้ง 4 นี้ถือเป็นศาสตราวุธหลัก แต่ก็ยังมีศาสตราวุธอีกมากมายหลายแบบ เช่น ธนู หอก กระจก สังข์ ดาบ มีด กริช ช้อนตักน้ำมันไฟ จักร คทา และเครื่องดนตรี โดยขึ้นอยู่กับช่างที่ทำ ว่าจะจินตนาการปั้นหรือวาดแบบไหน (เรียนรู้เพิ่มเติม การเลือกศาลพระพรหม ควรเลือกใช้ศาลแบบไหนให้เหมาะสม)

การไหว้พระพรหม

พระพรหมมีทั้งหมด 4 พักตร์ (หน้า) หันไปทั้ง 4 ทิศ ดังนั้นการไหว้พระพรหมจึงควรไหว้ให้ครบทั้ง 4 ทิศ ซึ่งการไหว้ในทิศต่างๆ มีความแตกต่างกันดังนี้

• ทิศเหนือ

เน้นขอพรเรื่องการงาน การเรียน และ อำนาจบารมี ไหว้ด้วยธูป 16 ดอก เทียน 9 เล่ม ดอกบัว 9 ดอก และน้ำ 1 ขวด

• ทิศตะวันออก

เน้นขอพรเรื่องทรัพย์สิน เงินทอง ไหว้ด้วยธูป 36 ดอก เทียน 9 เล่ม ดอกบัว 9 ดอก และน้ำ 1 ขวด

• ทิศใต้

เน้นขอพรเรื่องเกี่ยวกับสุขภาพ และครอบครัว ไหว้ด้วยธูป 39 ดอก เทียน 9 เล่ม ดอกบัว 9 ดอก และน้ำ 1 ขวด

• ทิศตะวันตก

เน้นขอพรเรื่องโชคลาภ การเสี่ยงดวง และการขอลูก ไหว้ด้วยธูป 19 ดอก เทียน 9 เล่ม ดอกบัว 9 ดอก และน้ำ 1 ขวด

วิธีการไหว้พระพรหมที่บ้าน

พระพรหมมี 4 พักตร์ และหันไปทั้ง 4 ทิศ การไหว้พระพรหมจึงควรไหว้ให้ครบทั้ง 4 ทิศ โดยเริ่มจากทางทิศเหนือ แล้วเวียนทิศไปทางขวามือของเรา ซึ่งการไหวและขอพรกับแต่ละพักตร์ จะมีการเตรียมของและการไหว้แตกต่างกัน ดังนี้

• พักตร์ที่ 1 ทางทิศเหนือ

ของไหว้ : ธูป 16 ดอก เทียน 9 เล่ม ดอกบัว 9 ดอก และน้ำ 1 ขวด

การไหว้ : ไหว้ขอพรเรื่องการเรียนและการงาน เรื่องของอำนาจบารมี

• พักตร์ที่ 2 ทางทิศตะวันออก 

ของไหว้ : ธูป 36 ดอก เทียน 9 เล่ม ดอกบัว 9 ดอก และน้ำ 1 ขวด 

การไหว้ : ไหว้ขอเรื่องทรัพย์สิน

• พักตร์ที่ 3 ทางทิศใต้ 

ของไหว้ : ธูป 39 ดอก เทียน 9 เล่ม ดอกบัว 9 ดอก และน้ำ 1 ขวด 

การไหว้ : ไหว้ขอพรเรื่องครอบครัวและสุขภาพ

• พักตร์ที่ 4 ทางด้านทิศตะวันตก 

ของไหว้ : ธูป 19 ดอก เทียน 9 เล่ม ดอกบัว 9 ดอก และน้ำ 1 ขวด

การไหว้ : ไหว้ขอเรื่องโชคลาภ การเสี่ยงดวง และการขอลูก

รูปพระพรหมสามารถติดที่บ้านได้หรือไม่?

การบูชาพระพรหมส่วนใหญ่ ไม่นิยมติดเป็นรูปบนกำแพง ส่วนใหญ่แล้วจะตั้งบูชาเป็นศาลพระพรหม

 

บทความที่เกี่ยวข้อง วิธีการตั้งศาลพระพรหม ต้องมีเครื่องประกอบพิธีกรรมอะไรบ้างให้ถูกต้องตามหลัก

สรุป

การนับถือพระพรหมของชาวฮินดูส่งอิทธิพลมาถึงชาวพุทธ มีความเชื่อว่าพระพรหมเป็นเทพที่มีคุณธรรมสูงสุด เปี่ยมไปด้วยหลักพรหมวิหาร 4 คือ เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา ที่เป็นหลักธรรมให้ดำรงชีวิตได้อย่างประเสริฐและบริสุทธิ์ ดังนั้นคนจึงนิยมกราบไหว้ขอพร เพราะเชื่อว่าจะทำให้ชีวิตมีความเจริญ ความเบิกบาน ตามความหมายของพรหม และยึดหลักการดำรงชีวิตตามพรหมวิหาร 4 ซึ่งถ้าหากคุณมีข้อสงสัยต่าง ๆ สามารถสอบถามทาง เมืองราชศาลพระภูมิ ได้เลย เพราะมีให้คุณเลือกมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ศาลพระพรหม ศาลพระภูมิสไตล์โมเดิร์น ที่ทั้งราคาถูกและตอบโจทย์ทุกยุคสมัย