เครื่องบวงสรวงไหว้ครูและครอบครู เป็นองค์ประกอบที่มีความสำคัญอย่างมากสำหรับการดำเนินพิธี โดยจำเป็นต้องเตรียมเครื่องบวงสรวงต่าง ๆ ให้พร้อมและครบถ้วนก่อนเริ่มทำพิธี เนื่องจากพิธีไหว้ครูและพิธีครอบครู ล้วนเป็นพิธีกรรมที่มีการสืบทอดกันมาอย่างยาวนานในหลายแขนงวิชาชีพ ไม่ว่าจะเป็น วิชาชีพทางศิลปะ ดนตรี การแสดง หรือศาสตร์แขนงต่าง ๆ เพื่อเป็นการแสดงถึงความเคารพต่อครูบาอาจารย์และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ช่วยคุ้มครองอยู่
โดยในบทความนี้ จะพามาทำความเข้าใจถึงความสำคัญของพิธีบวงสรวงไหว้ครูและครอบครู รวมถึงการเตรียมเครื่องบวงสรวงให้ครบถ้วน เพื่อการประกอบพิธีที่ถูกต้องตามหลักความเชื่อและเหมาะสมกับแขนงวิชาชีพต่าง ๆ มากที่สุด
ความสำคัญของการบวงสรวงไหว้ครู-ครอบครู
เชื่อได้เลยว่าหลายคนคงเคยได้ยินหรือคุ้นเคยกันเป็นอย่างดีเกี่ยวกับการบวงสรวงไหว้ครูและการครอบครู ซึ่งเป็นหนึ่งในพิธีที่อยู่คู่กับสังคมและวัฒนธรรมไทยมาอย่างยาวนาน โดยเฉพาะศาสตร์วิชาที่เกี่ยวข้องกับนาฏศิลป์และดุริยางคศิลป์ เพราะเพลง ดนตรี หรือท่าร่ายรำต่าง ๆ มีความศักดิ์สิทธิ์ หากไม่มีการไหว้ครูและครอบครูก่อน อาจส่งผลให้เกิดผลร้ายแก่อาจารย์หรือลูกศิษย์ จึงจำเป็นต้องมีการทำพิธีไหว้ครูและครอบครูก่อนนั่นเอง
เรียกได้ว่าเป็นพิธีที่มีความสำคัญเช่นเดียวกับการทำพิธีบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์เพื่อขอพรหรือเป็นสิริมงคล เนื่องจากเป็นการแสดงถึงความเคารพและกตัญญูต่อครูบาอาจารย์ที่เคารพนับถือ รวมถึงการแสดงความเคารพต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่จะช่วยคุ้มครองและปกปักรักษาศิษย์ที่เข้าพิธีไหว้ครูและครอบครูด้วยเช่นกัน
ความแตกต่างระหว่างการบวงสรวงไหว้ครูและการครอบครู
บวงสรวงไหว้ครู หรือการไหว้ครู เป็นพิธีกรรมที่แสดงถึงการอ่อนน้อมถ่อมตนต่อครูบาอาจารย์ที่เคารพ หรือครูอาจารย์ผู้ประสิทธิ์วิชาความรู้ให้ในการประกอบอาชีพ หรือกล่าวให้เข้าใจง่ายก็คือ พิธีกรรมแสดงความเคารพและรำลึกถึงพระคุณของอาจารย์ แต่ในทางตรงกันข้าม การครอบครูเป็นพิธีที่เชื่อสืบต่อกันมาว่าการนำศรีษะครูมาครอบเพื่อรับเข้าเป็นศิษย์ เป็นเหมือนกำลังใจว่าครูจะคอยคุ้มครองรักษา รวมไปถึงการขอขมาแก่ครูบาอาจารย์ที่เคยล่วงเกิน ไม่ว่าจะตั้งใจหรือไม่ก็ตาม
เครื่องบวงสรวงที่จำเป็นต้องเตรียม
สำหรับพิธีไหว้ครูและครอบครู มีสิ่งสำคัญที่จะต้องเตรียมให้พร้อม นั่นคือ ‘เครื่องบวงสรวง’ เพราะเป็นการแสดงออกถึงความเคารพและศรัทธาต่อครูบาอาจารย์และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ ที่ได้ปกปักรักษาและคุ้มครองศิษย์ เพื่อได้รับพรและเพื่อเป็นสิริมงคลให้กับชีวิตและหน้าที่การงานต่อจากนี้ โดยจะต้องเตรียมเครื่องบวงสรวงของแต่ละพิธี ดังนี้
เครื่องบวงสรวงในพิธีไหว้ครู
- อาหารคาว มักเลือกใช้เนื้อสัตว์ที่สุก ไม่ว่าจะเป็น หมู ไก่ หรือปลา เชื่อกันว่าเป็นสัญลักษณ์ของการอุปการะเลี้ยงดู
- อาหารหวาน ขนมต่าง ๆ เช่น ขนมถ้วย ขนมต้ม หรือขนมชั้น เชื่อกันว่าเป็นสัญลักษณ์ของความสุข ความหวานชื่นในชีวิต
- ผลไม้มงคล หรือผลไม้ตามฤดูกาล เช่น กล้วย มะม่วง หรือส้ม เชื่อกันว่าเป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์
- บายศรี เชื่อกันว่าเป็นสัญลักษณ์ของความสุขและความอุดมสมบูรณ์
- ดอกไม้สดหลากหลายสี เชื่อกันว่าเป็นสัญลักษณ์ของความสวยงามและความเจริญรุ่งเรืองในชีวิต
- ข้าวตอกดอกไม้ แสดงถึงความเจริญก้าวหน้าในชีวิต
- ธูปเทียน แสดงถึงการเคารพและสื่อถึงความบริสุทธิ์
- หมากพลู แสดงถึงความเคารพและความเป็นสิริมงคล
- น้ำมนต์ ซึ่งหากเป็นน้ำมนต์ที่เจริญพระพุทธมนต์จะถือว่าดีที่สุด
- บุหรี่ อาจจะมีการใช้ในบางพิธี
- น้ำชาหรือกาแฟ สำหรับรับรองแขกในพิธี
เครื่องบวงสรวงในพิธีครอบครู
- บายศรีปากชาม 4 คู่
- มะพร้าวอ่อน 4 คู่
- กล้วยน้ำ 4 คู่
- ผลไม้ 7 อย่าง 4 คู่
- อ้อยทั้งเปลือก 1 คู่
- เผือก มัน ถั่ว งา นม เนย 4 คู่
- เหล้า 4 คู่
- เครื่องกระยาบวช 4 คู่
- ขนมต้มแดง ขาว 4 คู่
- เครื่องจิ้ม 4 คู่
- หมาก พลู บุหรี่ ไม้ขีดไฟ 4 คู่
- บุหรี่ กับ ชา 4 คู่
- หัวหมูสุก 3 คู่ / ดิบ 1 คู่
- เป็ดสุก 3 คู่ / ดิบ 1 คู่
- ไก่สุก 3 คู่ / ดิบ 1 คู่
- กุ้งสุก 3 คู่ / ดิบ 1 คู่
- ปลาสุก 3 คู่ / ดิบ 1 คู่
- ปูสุก 3 คู่ / ดิบ 1 คู่
- หัวใจ ตับ หมูดิบ 1 คู่
- ไข่ไก่ดิบ 1 คู่
- หมูหนาม 4 คู่
- ข้าวเหนียวหน้าเนื้อ หรือมะตะบะ 1 คู่
- น้ำเย็น 4 คู่
บทสรุป
การจัดเตรียมเครื่องบวงสรวงสำหรับพิธีไหว้ครูและพิธีครอบครู เป็นกระบวนการตามธรรมเนียมที่ไม่ควรมองข้ามโดยเด็ดขาด ซึ่งเครื่องบวงสรวงสำหรับทั้งสองพิธีกรรมดังกล่าวจะต้องเตรียมให้ครบถ้วนและเหมาะสมกับขนมธรรมเนียมของแต่ละสาขา ดังนั้น กล่าวได้ว่าหากต้องการจัดทำพิธีไหว้ครูและครอบครูให้ถูกต้อง จะต้องศึกษารายละเอียดการเตรียมเครื่องบวงสรวงให้ดีและครบถ้วนมากที่สุด
เมืองราชศาลพระภูมิ พร้อมให้คำแนะนำและคำปรึกษาเกี่ยวกับการจัดพธีบวงสรวงต่าง ๆ อย่างถูกต้องและเหมาะสมให้ลูกค้าทุกท่าน โดยทีมผู้เชี่ยวชาญและมีประสบการณ์เกี่ยวกับศาลพระภูมิมาอย่างยาวนาน อีกทั้งยังมีการจำหน่ายศาลพระพรหม ศาลพระภูมิ ศาลโมเดิร์น และอุปกรณ์ตั้งศาลอย่างครบวงจร สำหรับใครที่สนใจสามารถเข้าไปเลือกชมสินค้าและปรึกษาเกี่ยวกับการตั้งศาลพระภูมิหรือการทำพิธีบวงสรวงได้ทางเว็บไซต์ สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมที่เบอร์ 098-260-0337 หรือ 061-414-5158
