หากพูดถึงความเชื่อที่อยู่คู่กับคนไทยมาอย่างยาวนาน ก็คงหนีไม่พ้นการตั้งศาลพระภูมิไว้ที่บ้าน หรือสำนักงาน เรียกได้ว่าที่ใดที่เป็นที่อยู่อาศัย ก็มักจะมาพร้อมกับการมีอยู่ของศาลพระภูมิเสมอ โดยมีความเชื่อว่าศาลพระภูมิเป็นที่อยู่ของเทพที่ปกปักรักษาคนในบ้านให้อยู่ร่มเย็นเป็นสุข และมีความเจริญก้าวหน้ารุ่งเรือง ดังนั้น จะต้องทำการตั้งศาลพระภูมิให้ถูกต้อง มีขั้นตอนและอุปกรณ์ที่ครบถ้วน
ความเชื่อเรื่องการตั้งศาลพระภูมิ
ตามความเชื่อที่สืบต่อกัน เชื่อว่าศาลพระภูมิควรตั้งบนพื้นดินที่มีความสูงกว่าพื้นบ้านอย่างน้อย 1 คืบ แต่หากไม่มีบริเวณบ้านสามารถตั้งศาลพระภูมิบนดาดฟ้าแทนได้ และไม่ควรตั้งศาลพระภูมิใต้เงาบ้านหรือเงาต้นไม้ หากเป็นไปได้ควรตั้งศาลให้ห่างจากกำแพงอย่างน้อย 1 เมตร ไม่หันหน้าศาลพระภูมิไปทางเดียวกับประตูบ้านและห้องน้ำ
ศาลพระภูมิจะมีเสาเพียงต้นเดียว โดยไม่มีกฎเกณฑ์ในการเลือกขนาด สี และความสูงแบบตายตัว ขึ้นอยู่กับความต้องการของผู้ตั้งศาลพระภูมิ แต่ก็มีความเชื่อในเรื่องของสีว่าไม่ควรใช้สีฟ้า สีน้ำเงิน และสีดำ ซึ่งเป็นสีของธาตุน้ำซึ่งไม่ถูกกับศาลพระภูมิที่เป็นธาตุไฟ
ฤกษ์การตั้งศาลพระภูมิ
สิ่งที่คนไทยให้ความสำคัญมาตลอดในการเริ่มทำสิ่งใดก็ตาม นั่นคือ การดูฤกษ์และเวลา ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นอย่างมากในการตั้งศาลพระภูมิ โดยจะนิยมทำพิธีในช่วงเช้าของวันพุธหรือวันพฤหัสบดี และมีข้อห้ามการตั้งศาลพระภูมิ ดังนี้
- เดือน 1, 5, 9 ห้ามตั้งศาลในวันพฤหัสบดีและวันเสาร์
- เดือน 2, 6, 10 ห้ามตั้งศาลในวันพุธและวันศุกร์
- เดือน 3, 7, 11 ห้ามตั้งศาลในวันเสาร์และวันอังคาร
- เดือน 4, 8, 12 ห้ามตั้งศาลในวันจันทร์
ต้องไม่ตรงกับวันอัปมงคล หรือวันต้องห้าม ซึ่งส่วนใหญ่จะมีวันข้างขึ้นข้างแรมที่เสริมดวง ดังนี้
- ขึ้น 2 ค่ำ แรม 2 ค่ำ
- ขึ้น 4 ค่ำ แรม 4 ค่ำ
- ขึ้น 6 ค่ำ แรม 6 ค่ำ
- ขึ้น 9 ค่ำ แรม 9 ค่ำ
- ขึ้น 11 ค่ำ แรม 11 ค่ำ
และควรจะตั้งศาลพระภูมิทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ทิศตะวันออก และทิศตะวันออกเฉียงใต้ เพราะถือว่าเป็นทิศมงคลช่วยนำความเจริญมาให้แก่เจ้าของบ้าน
อุปกรณ์ในการตั้งศาลพระภูมิ
การปักเสาตั้งศาลพระภูมิ
ก่อนวันทำพิธีตั้งศาลพระภูมิ จะต้องเตรียมหลุมสำหรับปักเสาศาลพระภูมิ โดยมีของมงคลที่จะต้องใส่ในหลุมเสาศาลพระภูมิ ดังนี้
- เหรียญเงินและเหรียญทองอย่างละ 9 เหรียญ
- ใบเงิน, ใบทอง, ใบนาค, ใบมะยม, ใบรัก, ใบนางกวัก, ใบนางคุ้ม, ใบกาหลง อย่างละ 9 ใบ
- ดอกบานไม่รู้โรย และดอกพุทธรักษา อย่างละ 9 ดอก
- ไม้มงคล 9 ชนิด
- แผ่นเงิน ทอง และนาค 1 ชุด
- พลอยนพเก้า 1 ชุด
เครื่องตั้งศาลพระภูมิ
เนื่องจากศาลพระภูมิเป็นที่สถิตของเทพารักษ์ และเทวดาทั้งหลาย ดังนั้น ภายในศาลต้องมีรูปเทพารักษ์ที่ประดิษฐานไว้ในศาลพระภูมิ หรือที่เรียกว่า ‘จะเหว็ดศาลพระภูมิ’ ซึ่งทำจากไม้นำมาแกะสลักหรือเขียนเป็นรูปเทวดาถือพระขรรค์ และจะต้องมีอุปกรณ์อื่น ๆ ดังนี้
- ตุ๊กตาตั้งศาล ตุ๊กตานางรำ / บ่าวชาย-หญิง / ช้าง-ม้า
- โพธิ์เงิน-โพธิ์ทอง 7 ชั้น
- ฉัตรเงิน-ฉัตรทอง 7 ชั้น
- โอ่งเงิน-โอ่งทอง
- ผ้าสามสี และมาลัยดาวเรือง
ขั้นตอนในการตั้งศาลพระภูมิ
- เจ้าบ้านนำของไหว้ต่าง ๆ มาจัดโต๊ะบูชาก่อนทำพิธี
- พราหมณ์หรือหมอตั้งศาลทำน้ำมนต์ ลงยันต์ที่เสาและศาลพระภูมิ พร้อมเจิมและปิดทอง
- เจ้าบ้านเริ่มจุดธูป-เทียนไหว้พระรัตนตรัย จากนั้นพราหมณ์หรือหมอตั้งศาลจะโปรยทรายเสกและพรมน้ำมนต์ที่หลุมเสาวางศาลพระภูมิ
- วางเสาศาลพระภูมิและตั้งตุ๊กตาในศาล แล้วทำพิธีอัญเชิญเทวดาขึ้นศาลพร้อมผูกผ้าแพรที่เสา
- จุดธูป-เทียนที่โต๊ะบูชาและถวายเครื่องสังเวยเทวดา พร้อมกับกล่าวคำถวายของสังเวย
- กล่าวคำถวายเครื่องสังเวยเทวดาว่า “ชะยันตุโพนโต อิธิธานสีลาเนกขำมะปัญญา สะหะ วิริยะ ขันติสัจจาอะธิฐาน ละเมนตุเปคขายุธะยะ โวทิสา วินติอะเสสะโต” เป็นอันเสร็จพิธี
บทสรุป
เมื่อศึกษาวิธีการ ขั้นตอน และอุปกรณ์ที่ต้องใช้สำหรับตั้งศาลพระภูมิแล้ว ก็ควรที่จะหมั่นทำความสะอาด และดูแลบริเวณโดยรอบให้สะอาดอย่างสม่ำเสมอ และหากใครกำลังมองหาศาลพระภูมิที่ดี มีคุณภาพ มีดีไซน์ให้เลือกได้ตามความต้องการ และเหมาะสมกับสถานที่ที่จะนำไปตั้ง สามารถเลือกซื้อศาลพระภูมิได้ที่เมืองราชศาลพระภูมิ มีทั้ง ศาลโมเดิร์น ศาลพระพรหม ที่ทั้งราคาถูก และตอบโจทย์ทุกยุคสมัย
