การทำพิธีบวงสรวงทวยเทพ เป็นหนึ่งในความเชื่อและการประกอบพิธีกรรมที่สืบทอดกันมาและอยู่คู่กับวัฒนธรรมไทยอย่างยาวนาน โดยมีความเชื่อว่าจะเป็นพิธีกรรมที่เสริมความเป็นสิริมงคล ความเจริญรุ่งเรืองในชีวิตและหน้าที่การงาน และเป็นการแสดงถึงความเคารพต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อ
ซึ่งในบทความนี้จะพามาทำความรู้จักพิธีบวงสรวงทวยเทพหรือสิ่งศักดิ์สิทธิต่าง ๆ พร้อมทั้งจุดประสงค์ในการจัดทำพิธีบวงสรวง เพื่อให้เป็นการจัดทำพิธี การเตรียมเครื่องบวงสรวง และบทสวดที่ตรงตามหลักความเชื่อมากที่สุด
พิธีบวงสรวงในสังคมไทย มีจุดประสงค์อย่างไร
การทำพิธีบวงสรวง คือ พิธีกรรมสำคัญทางศาสนาที่มนุษย์ทำเพื่อเป็นการแสดงออกถึงความเคารพต่อทวยเทพ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ รวมถึงบรรพบุรุษ ซึ่งในแต่ละสังคมวัฒนธรรมก็จะมีความเชื่อและความเคารพต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่แตกต่างกันไป รวมถึงความเชื่อของแต่ละบุคคลด้วยเช่นกัน โดยมีจุดประสงค์หลัก ๆ คือการขอพร ขอความคุ้มครอง ความเจริญรุ่งเรือง และก้าวหน้าในหน้าที่การงาน
ยกตัวอย่างเช่นการไหว้เจ้าที่เจ้าทาง ศาลพระภูมิที่มีอยู่ในบ้านและสถานที่ที่ต่าง ๆ ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่พบได้บ่อยที่สุด โดยมีจุดประสงค์ของการบูชาเพื่อเสริมความเป็นสิริมงคลให้กับชีวิต รวมถึงด้านการค้าขายก็มีการไหว้เจ้าที่เจ้าทางเพื่อให้ค้าขายร่ำรวย เฮง ๆ ปัง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการเตรียมเครื่องบวงสรวง และบทสวดให้ถูกต้องตามหลักความเชื่อ
การเตรียมพร้อมสำหรับพิธีบวงสรวงที่ควรรู้
สิ่งสำคัญสำหรับการทำพิธีบวงสรวงจะต้องคำนึงถึงเครื่องบวงสรวงและบทสวดให้ถูกต้องตามหลักความเชื่อมากที่สุด ซึ่งในการจัดพิธีบวงสรวงของแต่ละองค์เทพ จะมีการจัดเครื่องบวงสรวงที่แตกต่างกันอย่างเหมาะสมที่สุด ดังนั้น ก่อนที่จะจัดพิธีบวงสรวงจะต้องมีการศึกษาเกี่ยวกับการเตรียมเครื่องบวงสรวงให้ครบถ้วนและถูกต้องมากที่สุด เช่น บายศรี / ดอกไม้ / ธูปเทียน / อาหารคาว-หวาน / ผลไม้มงคล เป็นต้น
นอกจากเครื่องบวงสรวงต่าง ๆ ที่จำเป็นจะต้องเตรียมให้ครบแล้ว สิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้ามโดยเด็ดขาด นั่นคือบทสวดสำหรับไหว้องค์เทพ เทวดา หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ได้ทำพิธีบวงสรวง ตัวอย่างเช่น
-
บทสวดไหวเจ้าที่เจ้าทาง
“นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ” (3 จบ)
“เจ้าที่ เทวดานัง ปิยะสุตวา มหาลาโภ ประสิทธิลาภา ประสันนะจิตตา ศรีทาสุตถี พระวันตุเมฯ ขอบารมี พระภูมิเจ้าที่เจ้าทาง บัดนี้ข้าพเจ้า (บอกชื่อ-นามสกุลตัวเอง) ขอจุดธูปเพื่อสักการะเทพ 16 ชั้นฟ้า 15 ชั้นดิน จงเปิดทางทรัพย์ ให้ตลอดทั้งวันนี้ ข้าพเจ้าได้รับข่าวดี ค้าขายร่ำรวย ตลอดทั้งวันด้วยเทอญ”
-
บทสวดพระพิฆเนศ
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะฮา” (แบบสั้น)
“โอม พระพิฆเณศวร สิทธิประสิทธิเม
มหาลาโภ ทุติยัมปิ พระพิฆเณศวร
สิทธิประสิทธิเม มหาลาโภ ตะติยัมปิ
พระพิฆเณศวร สิทธิประสิทธิเม มหาลาโภ” (แบบไทย)
-
บทสวดพระแม่ลักษมี
“โอม ศรี มหาลักษมี เจ นะมะฮา” (แบบสั้น)
“โอม พระลักษมี อิตถีเทวะ เมตตัญจะ มหาลาโภ
ทุติยัมปิ พระลักษมี อิตถีเทวะ เมตตัญจะ มหาลาโภ
ตะติยัมปิ พระลักษมี อิตถีเทวะ เมตตัญจะ มหาลาโภ” (แบบย่อ)
องค์เทพที่คนไทยให้ความนับถือ
การเคารพบูชาองค์เทพหรือเทวดาที่มีการนับถือในปัจจุบัน เป็นความเชื่อของมนุษย์ที่มีต่ออำนาจเหนือธรรมชาติ ซึ่งในแต่ละพื้นที่ก็มีความเชื่อที่แตกต่างกัน และการทำพิธีบวงสรวงของแต่ละองค์เทพก็เพื่อจุดประสงค์ที่แตกต่างกัน โดยมีองค์เทพที่คนไทยให้ความเคารพนับถือมากมาย ตัวอย่างเช่น
พระภูมิเจ้าที่
พระภูมิเจ้าที่ คือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่คู่กับคนไทยมาอย่างยาวนาน ซึ่งตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจุบันมีการตั้งศาลพระภูมิเจ้าที่ทั้งในบ้านและสถานที่ต่าง ๆ เพื่อความเป็นสิริมงคล โดยจะพบเห็นการตั้งศาลพระภูมิเจ้าที่ได้แทบทุกพื้นที่ในประเทศไทย โดยเฉพาะในปัจจุบันมีการปรับให้เข้ากับยุคสมัย โดยปรับแต่งศาลพระภูมิให้มีความสวยงามมากขึ้น หรือที่คุ้นเคยกันในชื่อ ‘ศาลโมเดิร์น’ นั่นเอง
พระพรหม
พระพรหม เป็นหนึ่งในตรีมูรติของศาสนาฮินดู ซึ่งได้รับความเคารพและการไหว้บูชาจากคนไทยจำนวนมาก หากพูดถึงตรีมูริติ ประกอบไปด้วยพระพรหม พระวิษณุ และพระศิวะ ซึ่งพระพรหมเป็นที่รู้จักในฐานะผู้สร้างสรรพสิ่งในจักรวาล โดยปกติแล้ว ผู้ที่มาไหว้บูชามักจะขอพรให้เรื่องความสำเร็จ ความเจริญรุ่งเรือง และโชคลาภ
พระแม่ลักษมี
พระแม่ลักษมี เป็นพระแม่ที่เชื่อว่าจะช่วยเสริมสิริมงคล และช่วยเสริมทั้งด้านความรัก การงาน และการเงิน ซึ่งหากอิงตามความเชื่อของศาสนาฮินดู ถือเป็นเทพแห่งความร่ำรวยและความอุดมสมบูรณ์ จึงเป็นเทพที่ผู้คนนิยมมาไหว้บูชาเพื่อเสริมดวงความรัก การงาน และการเงินเป็นหลัก เนื่องจากตามตำนานความเชื่อ พระแม่เป็นผู้หญิงที่รักเดียวใจเดียว ซื่อสัตย์ต่อสามีนั่นเอง
พระพิฆเนศ
พระพิฆเนศ เป็นองค์เทพในศาสนาฮินดูที่ได้รับความเคารพบูชาของคนไทยจำนวนมาก ซึ่งถือเป็นองค์เทพที่เชื่อว่าสามารถดลบันดาลให้ทุกคนสมหวัง สำเร็จดั่งปรารถนา เป็นเทพแห่งปราชญ์ เทพแห่งความสำเร็จ เพราะเชื่อว่าองค์พระพิฆเนศจะช่วยขจัดปัญหาและอุปสรรคทั้งปวงได้
เจ้าแม่กวนอิม
เจ้าแม่กวนอิม เป็นพระโพธิสัตว์ที่มีต้นกำเนิดมาจากพระสูตรมหายานในอินเดีย ซึ่งมีการผสมผสานกับความเชื่อดั้งเดิมของจีน โดยส่วนใหญ่แล้วจะมีการไหว้เพื่อขอพร เพื่อความเป็นสิริมงคลในชีวิต ปัดเป่าความทุกข์ สิ่งอัปมงคล และโรคภัยต่าง ๆ โดยเฉพาะใครที่มีปัญหาชีวิตและมีความติดขัดในขีวิต
บทสรุป
การทำพิธีบวงสรวง เป็นหนึ่งในสังคมวัฒนธรรมที่มีการสืบทอดต่อกันมาอย่างยาวนาน และถือเป็นประเพณีหนึ่งที่อยู่คู่กับคนไทยตั้งแต่ในอดีต ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งที่แสดงออกได้ถึงความเชื่อและความผูกพันกันมาอย่างยาวนานและเหนียวแน่นของมนุษย์กับสิ่งเหนือธรรมชาติที่มองไม่เห็น และเชื่อว่าจะสามารถช่วยเหลือและเป็นที่พึ่งพึงทางจิตใจให้กับมนุษย์ได้
ซึ่งหากพูดถึงการไหว้บูชาหรือการตั้งศาลต่าง ๆ โดยเฉพาะศาลพระภูมิ ศาลเจ้าที่ ศาลพระพรหม สามารถติดต่อได้ที่ เมืองราชศาลพระภูมิ ซึ่งเป็นร้านขายศาลพระภูมิเจ้าที่ที่สามารถดำเนินการเกี่ยวกับศาลพระภูมิได้อย่างครบวงจร