การไหว้เจ้าที่เป็นพิธีกรรมที่มีความสำคัญในหลาย ๆ วัฒนธรรม โดยเฉพาะกลุ่มคนที่นับถือศาสนาพุทธในประเทศไทย ซึ่งเชื่อกันว่าเจ้าที่เป็นผู้คุ้มครองดูแลสถานที่และช่วยเสริมโชคลาภให้กับผู้ที่เคารพและบูชา อีกทั้งยังเชื่อกันว่า การไหว้เจ้าที่สามารถนำพาความสงบสุข ความเจริญรุ่งเรือง และความปลอดภัยในชีวิตมาให้ได้
รู้หรือไม่ เจ้าที่คืออะไร?
เชื่อได้เลยว่าหลายคนยังไม่รู้ว่าแท้จริงแล้ว เจ้าที่คืออะไร? โดยเจ้าที่คือ วิญญาณหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สถิตอยู่สถานที่ต่าง ๆ หรือพื้นที่เฉพาะ เช่น บ้าน, สวน, หรือที่ดิน ซึ่งเชื่อกันว่าเจ้าที่เป็นผู้คุ้มครองและรักษาความสงบสุขให้กับสถานที่นั้น ๆ ตามความเชื่อ
อย่างไรก็ตาม ในบางกรณี เจ้าที่อาจรวมไปถึงวิญญาณของผู้เสียชีวิต ซึ่งเคยอาศัยอยู่ในพื้นที่นั้นมาก่อน และยังคอยปกปักษ์ดูแลสถานที่อยู่ จึงเกิดการไหว้เจ้าที่เพื่อแสดงความเคารพ การขอขมา หรือการอธิษฐาน เพื่อขอให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ปกป้องคุ้มครองบ้านเรือนให้ปลอดภัยจากภัยอันตรายหรือสิ่งชั่วร้าย
นอกจากนี้ ตามปกติแล้วจะมีการตั้ง “ศาลเจ้าที่” ซึ่งเป็นสถานที่คล้ายกับบ้านหลังเล็ก ๆ ที่จัดไว้สำหรับให้เจ้าที่เข้ามาสิงสถิตในศาล เพื่อบูชาหรือสักการะเจ้าที่ ซึ่งมักจะมีเครื่องบูชาต่าง ๆ เช่น ธูป, เทียน, ข้าวตอก, ผลไม้, หรือขนม เพื่อแสดงถึงการขอพรจากเจ้าที่นั้น ๆ
(อ่านเพิ่มเติม : การตั้งศาลเจ้าที่มีอะไรบ้าง และเครื่องใช้ในศาลควรมีอะไรบ้าง)
การไหว้เจ้าที่อย่างถูกต้องควรทำแบบไหน?
การไหว้เจ้าที่มีวิธีแตกต่างกันออกไปตามจังหวัดต่าง ๆ และตามจุดประสงค์ รวมทั้งการจัดเตรียมของไหว้เจ้าที่ก็ไม่เหมือนกัน ซึ่งก่อนการไหวเจ้าที่ควรสอบถามผู้มีความรู้ในพื้นที่ของตนเอง หากกรณีที่ไม่มีผู้รู้ ก็สามารถทำตามขั้นตอนมาตรฐานได้เช่นเดียวกัน เพราะมีขั้นตอนหลัก ๆ ในการไหว้เจ้าที่ไม่แตกต่างกันมากนัก และช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการไหว้เจ้าคือช่วงเช้า
โดยเริ่มต้นด้วยการตั้งนะโม 3 จบ “นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ” จากนั้นต่อด้วยบทสวดไหว้เจ้าที่ 3 จบเช่นเดียวกัน “อิติสุคะโต อะระหังพุทโธ นะโมพุทธายะ ปะฐะวีคงคา พระภุมมะเทวา ขะมามิหัง” เมื่อท่องบทสวดเสร็จสิ้นให้อธิษฐานหรือกล่าวแสดงความขอขมาตามจุดประสงค์ของการไหว้เจ้าที่
ธูปกี่ดอกเหมาะกับการไหว้เจ้าที่
การใช้ธูปในการไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ ต้องใช้แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับประเภทของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แต่กระนั้น การไหว้สิ่งอัปมงคลหรือสิ่งชั่วร้ายอย่าง ภูติผีและสัมภเวสี มักใช้ธูปเพียง 1 ดอก เพื่อเป็นสื่อแทนการขอขมา ซึ่งการไหว้เจ้าที่ไม่เหมือนกับการไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ประเภทอื่น เนื่องจากการไหว้เจ้าที่ใช้ธูปเพียง 5 ดอก พร้อมกับเทียนอีก 2 เล่นเท่านั้น ซึ่งเป็นรูปแบบที่ใช้โดยทั่วกัน
บทสวดสำหรับไหว้เจ้าที่
นอกจากพิธีและขั้นตอนการไหว้เจ้าที่แล้ว บทสวดก็เป็นสิ่งสำคัญเช่นกัน ซึ่งบทสวดสำหรับไหว้เจ้าที่คือ นะโม 3 จบ ดังต่อไปนี้ “นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ” ซึ่งคำแปลของบทสวดนี้คือ ขอนอบน้อมแด่ พระผู้มีพระภาค อรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์นั้น หมายถึงการแสดงความเคารพแก่สิ่งศักดิ์สิทธิ์
นอกจากนี้ยังมีบทสวดไหม้เจ้าที่สำหรับขอพรเพื่อความเป็นสิริมงคลและการค้าขายร่ำรวยคือ “เจ้าที่ เทวดานัง ปิยะสุตวา มหาลาโภ ประสิทธิลาภา ประสันนะจิตตาศรีทาสุตถี พระวันตุเมฯ ขอบารมี พระภูมิเจ้าที่เจ้าทาง บัดนี้ข้าพเจ้า (ชื่อ-นามสกุล) ขอจุดธูปเพื่อสักการะเทพ 16 ชั้นฟ้า 15 ชั้นดิน จงเปิดทางทรัพย์ ให้ตลอดทั้งวันนี้ข้าพเจ้าได้รับข่าวดี ค้าขายร่ำรวย ตลอดทั้งวันด้วยเทอญ”
บทสรุป
การไหว้เจ้าที่ควรใช้ธูปตามจำนวนที่ถูกต้อง พร้อมกับเตรียมเครื่องเซ่นหรือสิ่งของไหว้เจ้าที่ให้พร้อมและเหมาะสม โดยเฉพาะผลไม้มงคลมักจะใช้แทนเครื่องเซ่นสำหรับไหว้เจ้าที่ เพราะหาง่าย สามารถหาได้ทั่วไป และมีผลไม้หลากหลายชนิดที่เหมาะกับการนำมาใช้ไหว้เจ้าที่
สำหรับใครที่กำลังมองหาศาลเพื่อเป็นที่สิงสถิตของเจ้าที่ สามารถเข้าไปชมได้ที่เว็บไซต์เมืองราชศาลพระภูมิ ร้านผลิตและจำหน่ายศาลพระภูมิหลายประเภท ทั้งศาลพระภูมิทรงไทย ศาลพระภูมิโมเดิร์น หรือแม้แต่ศาลพระพรหมก็มีให้บริการเช่นเดียวกัน ซึ่งทางร้านพร้อมให้บริการด้วยความจริงใจ หากใครสนใจติดต่อได้ที่เบอร์โทร 098-2600337, 061-4145158
