เชื่อว่าหลายบ้านจะมีศาลตายาย หรือศาลเจ้าที่ตั้งคู่ไว้กับศาลพระภูมิ เพราะเชื่อว่าจะช่วยหนุนส่งกัน และเพิ่มความเป็นสิริมงคล และปกป้อง คุ้มครองที่อยู่อาศัย ให้สงบสุข และเจริญรุ่งเรืองมากยิ่งขึ้น แต่ถ้าหากยังมีข้อสงสัยว่าศาลตายายคืออะไรกันแน่? วันนี้เรามีคำตอบมาให้แล้ว
ศาลตายายคืออะไร
ศาลตายาย หรือศาลเจ้าที่ คือสถานที่ที่เชื่อว่าสร้างให้กับของเจ้าของพื้นที่เดิมซึ่งเคยอยู่อาศัยมาก่อน หรือจะสามารถเรียกได้ว่าเป็นเหมือนการอัญเชิญให้เข้ามาเพื่อช่วยดูแลคุ้มครองและปกปักรักษาบ้าน รวมถึงสมาชิกในบ้าน สามารถแบ่งได้เป็น
- เจ้าที่แท้ เชื่อว่าเป็นเจ้าของที่ดินเดิมที่ไม่ได้ไปเกิดใหม่ เลือกอาศัยและปกป้องอยู่ในพื้นที่เดิม
- เจ้าที่จร เชื่อว่าเป็นดวงวิญญาณเร่ร่อนอยู่แถวนั้น เมื่อเจ้าของเดิมจากไป จึงได้เข้ามาอยู่อาศัยต่อ
โดยปกติแล้วศาลตายาย มักนิยมสร้างเป็นเรือนไทยจำลองที่มี 4 หรือ 6 เสา เนื่องจากมีลำดับสถานภาพต่ำกว่าศาลพระภูมิ และภายในจะมีตุ๊กตาตั้งศาลตา-ยาย โดยมีตำแหน่งการตั้งศาลตายาย ดังนี้
- ศาลจะต้องตั้งอยู่บริเวณพื้นที่กว้าง สะอาดตา เพื่อรับเอาสิ่งดีๆ เข้าสู่ตัวบ้าน
- ตั้งศาลไว้บนพื้นธรรมดา ถ้าต้องการเสริมโชคลาภ สามารถวางแผ่นเงินหรือแผ่นทองไว้ใต้ศาลได้
- ห้ามตั้งศาลตรงกับประตูทางเข้าบ้าน ห้องน้ำ หรือใต้บันได เพราะอาจเกิดผลไม่ดีตามมาได้
จำเป็นต้องมีทุกบ้านหรือไม่
แน่นอนว่าเรามักจะเห็นว่าศาลตายายจะอยู่คู่กับศาลพระภูมิอยู่บ่อยครั้ง แต่จริง ๆ แล้วศาลตายายไม่จำเป็นจะต้องมีทุกบ้าน เช่นเดียวกับศาลพระภูมิ เพราะเป็นเรื่องของความเชื่อส่วนบุคคลมากกว่า หากว่าใครที่มีความเชื่อแบบไหนก็สามารถแสดงออกต่อความเคารพในแบบนั้น ๆ ได้นั่นเอง (เรียนรู้เพิ่มเติม ศาลเจ้าที่ในบ้าน เสริมศิริมงคล ตั้งอย่างไรให้เสริมโชคลาภแก่ผู้อาศัย)
ไหว้ศาลตายาย
ในการไหว้ศาลตายายนั้น ปกติแล้วจะใช้ธูปจำนวน 7 ดอก เนื่องจากเลข 7 เป็นอีกเลขที่มีความเป็นสิริมงคล อีกทั้งยังเป็นการไหว้เพื่อสื่อถึงจิตวิญญาณของพ่อ แม่ และครูบาอาจารย์ และในการไหว้นั้นจะมีสิ่งที่ควรถวายและข้อควรระวัง ดังนี้
- ของคาว จะใช้เป็นหัวสัตว์ เช่น หัวหมูหรือหัวไก่ ที่ผ่านกรรมวิธีการทำให้สุกมาแล้ว รวมถึงข้าวสุกและแกงต่าง ๆ ตามเหมาะสม
- ของหวาน จะนิยมถวาย ขนมที่ทำมาจากนมและเนย หรือ วุ้นผลไม้ เช่น วุ้นมะพร้าว และขนมไทยที่มีความหมายมงคลต่าง ๆ เช่น ฝอยทอง เม็ดขนุน หรือทองเอก เป็นต้น
- ผลไม้ จะเป็นผลไม้ความหมายดีต่าง ๆ เช่น องุ่น แก้วมังกร เป็นต้น เพราะเป็นผลไม้ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ช่วยเสริมสุขภาพให้แข็งแรง
- เครื่องดื่ม จะถวายเป็นน้ำเปล่า น้ำชา และน้ำอัดลม โดยเฉพาะน้ำแดงที่มักจะเห็นกันบ่อย เนื่องจากน้ำแดงเป็นน้ำที่มีสีคล้ายเลือด จึงนิยมใช้ถวายเพื่อแสดงถึงความศักดิ์สิทธิ์
ซึ่งจะของที่ห้ามถวายเช่นเดียวกับศาลพระภูมิ นั่นคือ ผลไม้ที่ชื่อไม่เป็นมงคล ไม่ว่าจะเป็น ละมุด มะเฟือง พุทรา หรือน้อยหน่า เพราะเชื่อว่าอาจทำให้มีอุปสรรคต่าง ๆ เข้ามาในชีวิตได้
คาถาไหว้ศาลตายาย
เมื่อเตรียมของที่ใช้ไหว้ครบถ้วนแล้ว ให้ใช้บทสวด ดังนี้ “อิติสุคะโต อะระหังพุทโธ นะโมพุทธายะ ปะฐะวีคงคา พระภุมมะเทวา ขะมามิหัง” (3 จบ) เชื่อว่าจะช่วยป้องกันภัยอันตรายต่าง ๆ เข้าสู่ตัวบ้าน และช่วยคุ้มครองทุกคนที่อยู่อาศัยให้รอดพ้นปลอดภัยจากวิญญาณชั่วร้ายทั้งปวง
ซื้อศาลตายาย ได้ที่ไหน
ในปัจจุบันมีการซื้อขายศาลพระภูมิ หรือศาลเจ้าที่จำนวนมาก ซึ่งแน่นอนว่าจะมีให้เลือกอย่างหลากหลาย และหลายคนมักจะเลือกดูจากทางออนไลน์ก่อน เพื่อตามหารูปแบบที่ชอบมากที่สุด โดยสามารถเลือกซื้อศาลพระภูมิได้ที่เมืองราชศาลพระภูมิ เพราะมีให้เลือกอย่างหลากหลาย และครบถ้วนทุกองค์ประกอบที่จำเป็นต้องมี รวมไปถึงศาลพระภูมิโมเดิร์น ที่เมืองราชศาลพระภูมิก็มีเช่นกัน
บทความที่เกี่ยวข้อง: หัวใจสำคัญ เครื่องตั้งศาลตา ยาย มีอะไรบ้าง ที่ต้องตั้งให้ครบ
บทสรุป
การบูชาศาลตายายนั้น ไม่เพียงแต่เป็นการแสดงความเคารพต่อผู้ที่ล่วงลับไปแล้วเท่านั้น และต้องการให้ช่วยคุ้มครองดูแลบ้าน และผู้อาศัยในบ้านเท่านั้น แต่ยังถือเป็นหนึ่งในการสืบทอดความเชื่อทางวัฒนธรรมที่สำคัญอย่างหนึ่งของไทยอีกด้วย เพราะยุคสมัยมีการแปรเปลี่ยนไปทุกวัน หากไม่มีการส่งต่อความเชื่อเหล่านี้ก็อาจจะเลือนหายไปตามกาลเวลาได้
